Badanie nasienia pozwala sprawdzić jakość, szybkość i ilość plemników w męskiej spermie. Badanie to jest dla wielu mężczyzn krępujące, ale nie ma żadnego wpływu na zdrowie. Ocena budowy męskich narządów płciowych oraz nasienia jest łatwa, niedroga i zezwala szybko przyuważyć m.in. powód niepłodności. Głównym krokiem w kierunku sprawdzenia płodności pacjenta jest wykonanie badania nasienia. W szpitalach można przeprowadzić badanie na płodność u mężczyzn na podstawie skierowania od lekarza, jak i bez skierowania.

Mężczyzna musi jednak pierwsze skontaktować się z recepcją kliniki i uzgodnić dobry termin. Przygotowanie do zbadania nasienia polega na wstrzemięźliwości seksualnej przez 3-5 dni. Na wynik czekamy 3-4 dni robocze. Wielu pacjentom, pomimo stworzenia komfortowych, intymnych warunków - to badanie wydaje się krępujące, bo wymaga masturbacji i wytrysku "na zawołanie". Jednak zbadanie spermy jest naprawdę niezastąpione w czasie diagnostyki niepłodności. W wyniku badania podstawowego opisane są ogólne parametry nasienia, takie jak: czas upłynnienia, objętość, lepkość, wygląd ejakulatu, pH, odsetek żywych i ruchliwych plemników, liczba plemników na 1 ml nasienia, ogólna ilość plemników w ejakulacie, obecność i ewentualnie stopień aglutynacji plemników.

Prócz tego w badaniu głównym wykonany jest HOS test. Badanie HOS test test wodorowo-metanowy poznań zdrowe jelita (test hipoosmotyczny) szacuje integralność błon plemników, dający nam wiedzę o odpowiedniej działalności i żywotności plemników. Można też zrobić badanie nasienia (czytaj więcej) szczegółowe zawierające dodatkowo ocenę morfologii plemników, tj. odsetek dobrze zbudowanych plemników oraz odsetek różnorodnych wad budowy dotyczących główki, wstawki i witki plemnika, odsetek komórek spermatogenezy obecnych w ejakulacie, liczbę leukocytów w 1 ml nasienia oraz mnogość komórek nabłonkowych i erytrocytów.

W badaniu nasienia możliwe jest również wykrycie stanów zapalnych narządów rozrodczych mężczyzny, o czym mówi obecność leukocytów (krwinek białych) i odkrycie schorzenia autoimmunizacyjnego (więcej niż 20% plemników jest pokrytych przeciwciałami przeciwplemnikowymi). Jeśli wynik badanie nasienia jest niedobry, należałoby je zrobić po około 3 miesiącach. W przypadku ponownych anomalii konieczna jest dalsza specjalistyczna diagnostyka (np. testy czynnościowe i kontaktowe, badania hormonalne, biopsja jąder) i kuracja pod kontrolą lekarza androloga - szczegółowe informacje.

Kolejnym, specjalistycznym badaniem jest test SCD (Sperm Chromatin Dispersion). Jest to narzędzie do oceny odsetka plemników mających zwiększoną fragmentacje materiału genetycznego (DNA), która bywa jednym z głównych przyczyn spadku płodności mężczyzn. Duży poziom fragmentacji DNA plemników może decydować o:
- niskiej zdolności do zapłodnienia,
- nieprawidłowościach w podziale zygoty i wczesnym rozwoju zarodka,
- częstszych, wczesnych i spontanicznych poronieniach,
- podwyższonym ryzyku uszkodzenia genomu,
- podwyższonym ryzyku przeniesienia wad genetycznych na potomków.